Bjargtangar

05.04.2006
Samskipti Bjargtanga og Vesturbyggðar
Vesturbyggð sækir um styrk til framkvæmda á Töngum

Um það leyti sem undirbúningur að stofnun Bjargtanga stóð sem hæst í janúar 2005, birti Ferðamálaráð fréttatilkynningu um styrkveitingar til úrbóta í umhverfismálum. Um styrkveitingarnar var fjallað á fréttavef Ríkisútvarpsins en einnig á fréttavef Tíðis - patreksfjordur.is. Það vakti athygli þeirra sem stóðu í stofnun átthagafélagsins Bjargtanga að umsóknin fékk jákvæða afgreiðslu, m.a. vegna þess að í henni var því haldið fram að umsóknin sé gerð í samvinnu við landeigendur. Í tilkynningu Ferðamálaráðs kemur meðal annars fram að stærri verkefni á fjölförnum ferðamannastöðum verða í umsjón eða eigu styrkþega eftir að framkvæmdum lýkur. Umsókn Vesturbyggðar um salernishús á Bjargtöngum var úthlutað 2,5 milljónum króna.

Undirbúningshópurinn, sem þá var kominn á fullt skrið með vinnu að stofnun Bjargtanga, sendi sveitarstjórn Vesturbyggðar svohljóðandi bréf:

Undirritaðir vinna að stofnun félags landeigenda og annarra hagsmunaaðila á Hvallátrum í Vesturbyggð.
Þótt ekki sé búið að stofna félagið viljum við að gefnu tilefni vekja athygli sveitarstjórnar Vesturbyggðar á þeirri sjálfsögðu verklagsreglu, að ekki sé hafinn undirbúningur að framkvæmdum, lagningu vega, göngustíga, byggingu hreinlætisaðstöðu eða yfirleitt nokkurri röskun á landi á Hvallátrum og Látrabjargi nema að höfðu samráði og í samvinnu við landeigendur.

Reykjavík 15. febrúar 2005,

Jóna Margrét Kristjánsdóttir	kt. 291141-3589	(sign)
Halldór Ólafsson	kt. 151132-2439	(sign)
Þorvaldur Búason	kt. 110337-2999	(sign)
Jóna Guðmunda Helgadóttir	kt. 181142-3329	(sign)
Hrafnkell Þórðarson	kt. 011235-2479	(sign)
Anna Guðrún Maríasdóttir	kt. 020270-4899	(sign)
Kristinn Guðmundsson	kt. 160748-3709	(sign)

Fáeinum dögum síðar barst bréfriturum svar frá sveitarstjóranum:

Svar undirbúningshópsins var á þessa lund:

Þann þriðja maí, að loknum stofnfundi Bjargtanga sendi svo nýskipaður formaður bæjarstjóranum eftirfarandi tölvupóst:

To: baejarstjori@vesturbyggd.is
Subject: Bjargtangar

Athygli sveitastjórnar Vesturbyggðar er vakin á eftirfarandi. Stofnað hefur verið félag landeigenda og sumarhúsaeigenda á Hvallátrum. Heiti félagsins er Bjargtangar. Tilgangur félagsins er að gæta hagsmuna og réttindi félagsmanna varðandi eignir á Hvallátrum, marka stefnu um vernd og vörslu lands, náttúru, minja og nytja á Hvallátrum og Látrabjargi. Því er ætlað að vera farvegur umræðna og ákvarðanatöku um mál sem upp koma og taka þarf sameiginlega afstöðu til. Því er eðlilegt, að erindum sem varða umrædda hagsmuni og ákvarðanatökur sé beint til þess. Stjórn og varastjórn félagsins er skipuð eftirfarandi einstaklingum:
Þorvaldur Búason, formaður	Heimilisfang: Geitastekkur 5, 109 Reykjavík.
Jóna Margrét Kristjánsdóttir, varaformaður	Heimilisfang: Ásbúð 57, 210 Garðabær
Sólveig Erlendsdóttir, gjaldkeri	Heimilisfang: Unufell 10, 111 Reykjavík.
Ragna Þórðardóttir, ritari	Heimilisfang: Dalaland 16, 108 Reykjavík
Anna Guðrún Maríasdóttir	Heimilisfang: Jórsalir 7, 201 Kópavogur
Jóna Guðmunda Helgadóttir	Heimilisfang: Efstasund 78, 104 Reykjavík
Hafliði Árnason	Heimilisfang: Skógarsel 33, 109 Reykjavík
Hrafnkell Þórðarson	Heimilisfang: Dalaland 16, 108 Reykjavík
Kristinn Guðmundsson	Heimilisfang: Brekkuland 1, 270 Mosfellsbær

Fh stjórnar Bjargtanga

Þorvaldur Búason

Bæjarstjórinn svaraði um hæl:

Sæll Þorvaldur

Gott er að heyra frá þér og ég fagna mjög stofnun félagsins Bjargtanga.
Vænti ég góðs samstarfs um þau mál er við þurfum sameiginlega að taka á í framtíðinni, hvort heldur er lúta að skynsamlegri nýtingu landsins og/eða vernd þess.

Eins og þú veist sóttum við um styrk til Ferðamálasjóðs til að koma upp einfaldri snyrtingu fyrir ferðafólk sem kemur til að skoða Látrabjarg. Gerðum við það vegna þess að umsóknarfrestur var að renna út en að sjálfsögðu var það alltaf gert með fyrirvara um að hafa þyrfti fullt samráð við landeigendur og leita samstarfs við þá um verkefnið.

Það er okkar mat að mæta þurfi brýnni þörf fyrir slíka aðstöðu fyrir ferðafólk en töluvert er kvartað ár hvert yfir vöntun á henni. Það er ekki hugsunin að þarna verði tjaldsvæði, einungis snyrtingar til að hópar ferðafólks séu ekki í vandræðum vegna aðstöðuleysisins. Við höfum jafnframt hug á því að samhliða tilkomu slíkrar aðstöðu á Bjargtöngum, ef af yrði, myndum við leggja niður rekstur tjaldsvæðaaðstöðu að Brunnum og fólki þess í stað vísað á önnur tjaldsvæði, t.d. í Breiðavík. En þetta er allt í skoðun.

Það er skemmst frá því að segja að fengist hefur styrkur til verkefnisins að fjárhæð 2,5 millj. króna sem okkur sýnist að fari langt með að mæta kostnaði við framkvæmdina ef af henni verður í sumar. Styrkveiting fellur niður verði hún ekki nýtt á árinu en ég vænti þess að hægt sé að sækja um aftur.

Ég hef sent fimm aðilum innan sveitarfélagsins ósk um verðtilboð í framkvæmdina. Er þar settur mjög skýr fyrirvari svohljóðandi:

"ATH: Leitað er verðtilboða í reisingu og frágang snyrtingar á Bjargtöngum með fyrirvara um samkomulag við landeigendur um verkefnið! Það gæti í versta falli farið svo að af framkvæmdum við þann verkhluta yrði ekki."

Verðtilboð verða opnuð kl. 11:00 þann 9. maí n.k.

Í samræmi við ofanritað er hér með formlega óskað eftir viðræðum við félagið Bjargtanga um reisingu snyrtiaðstöðu á Bjargtöngum í sumar.

Með von um jákvæð viðbrögð og gott samstarf.

Guðmundur Guðlaugsson bæjarstjóri

Vesturbyggð
Aðalstræti 63, 450 Patreksfirði
Sími: 450-2300, Fax: 456-1142
Veffang: http://www.vesturbyggd.is
Vefpóstur: baejarstjori@vesturbyggd.is

Fyrsta verk stjórnar hins nýstofnaða félags var að fjalla um bréfaskiptin við Vesturbyggð. Þann 7. maí 2005 var sveitarstjóranum sent eftirfarandi bréf:

Til sveitarstjóra Vesturbyggðar.

Samkvæmt bréfum þínum virðist þegar vera búið að hanna mannvirki og þá einnig gera áætlanir um staðsetningu og framkvæmdir á vettvangi. Þessar upplýsingar koma þó ekki fram. Áður en fundað er, óskum við eftir upplýsingum um hugmyndir sveitastjórnarinnar.

Búið er að teikna mannvirki, en ekki hefur verið minnst á stærð, gerð eða nákvæmari staðsetningu, hvað þá sýndar teikningar eða hugmyndir. Við teljum eðlilegt að fá að sjá þær áður en lengra er haldið
Í samráði, sem haft var um uppsetningu aðstöðu á Brunnum, var lögð til grundvallar sú staðreynd, að ferðafólk (einstaklingar á eigin vegum) löðuðust að Brunnum og tjölduðu þar, en óku jafnframt út af vegi og upp um fitjar og velli til að velja sér tjaldstæðið. Þar fóru saman hagsmunir landeigenda um að vernda land fyrir óeðlilegum ágangi og sóðaskap um víðan völl og áhugi sveitarfélags á að laða að ferðamenn. Í okkar huga hefur aldrei staðið til að snyrtingin á Brunnum væri aðstaða fyrir langferðabíla eða hópferðir. Við teljum eðlilegt að slíkri umferð sé beint til ferðaþjónustubænda t.d. í Breiðavík, ferðaþjónustu á Gjögraholti eða þjónustumiðstöðva eins og minjasafnsins á Hnjóti, enda gera lög ráð fyrir að sérstök leyfi þurfi fyrir stærri hópa.
Við höfum helst orðið vör við kvartanir vegna þess að vatn hefur vantað í salerni og snyrtingu á Brunnum, salerni stíflast, þegar leiðsögumenn í hópferðabílum hafa ekki gefið farþegum kost á að nýta aðstöðu á þeim stöðum, sem eðlilegt er, svo sem í Flókalundi, á Vatneyri, Minjasafninu á Hnjóti eða í Breiðavík, en siga aðþrengdum farþegum á aðstöðu, sem aldrei hefur verið ætlað eða getað borið slíkt álag. Auðvelt ætti að vera að tryggja vatnið miðað við notkun venjulegra ferðamanna á eigin vegum, en þjónustumiðstöð fyrir langferðabíla með stóra hópa er meirháttar mannvirki, sem ekki á heima þar.
Við höfum einnig orðið vör við umkvartanir vegna þess að þrifum á aðstöðunni hefur verið ábótavant og henni sinnt seint um kvöld eða að nóttu, þegar ferðamenn eru búnir að nátta sig. Viðhald mætti og vera betra.
Okkur kemur á óvart sérstök áhersla á aðstöðu á Bjargtöngum. Þar er ekkert vatn að hafa, nema með ærnum tilkostnaði, dælingum og löngum lögnum. Af öryggisástæðum er fráleitt að laða ferðamenn að því að gista á Bjargtöngum, en sérstök aðstaða þar myndi auka hættu á því. Langflestir ferðamenn, sem koma á Bjargtanga stansa þar innan við hálftíma og það gildir einnig um marga hópferðabílanna, einkum ef veður er ekki hagstætt. Oft hafa þeir stífa áætlun fara inn að minnisvarða í Geldingskorardal eða inn á Leifsgjá einnig.
Bjargtangar eru náttúruvætti, sem landeigendur vilja vernda sem slíkt, og allt rask á að vera í lágmarki. Framkvæmdir, sem þar hafa átt sér stað, hafa verið gerðar í krafti sérstakra laga um öryggi á sjó og í lofti, og réttlætast einungis af því. Þar á ekki að setja upp þjónustumiðstöð frekar enn við Dettifoss,við Hljóðakletta eða í Dimmuborgum. Fjarlægð Bjargtanga frá stöðum þar sem auðvelt er að koma upp þjónustumiðstöðvum eða þær eru þegar fyrir hendi eins og á Hnjóti, svo ekki sé talað um Breiðavík, er mun minni en t.d. fjarlægð Dettifoss frá slíkum stöðvum, og fleiri dæmi má taka.
Við höfum kannað með fyrirspurnum til nokkurra stærstu aðila í rekstri langferðabíla, sem allir koma að staðaldri á Bjargtanga, hvort þeir könnuðust við kvartanir vegna „aðstöðuleysis“ á Bjargtöngum. Þeir könnuðust hvorki við kvartanir né orðróm um kvartanir. Hverjir hafa borið fram kvartanir og hverjar eru þær nákvæmlega?
Í bréfinu kemur fram, að Vesturbyggð hafi jafnvel í hyggju að hætta að „reka“ aðstöðu á Brunnum, þótt aðstaða á Bjargtöngum eigi að vera þeirri þjónustu óskyld og komi engan veginn í stað fyrir hana, nema tilgangurinn sé að beina ferðamönnum að gista á Bjargtöngum. Í staðinn virðist eiga að koma „rekstur“ á Bjargtöngum. En hvers konar „rekstur“?. Við viljum fá að vita hverjar áætlanir Vesturbyggðar eru um það efni, sem hlýtur reyndar að vera í ósamræmi við fyrri samráð sveitastjórnar (Rauðasandshrepps) við landeigendur.

Þar sem ekki hafa verið höfð samráð við okkur, nánast engar upplýsingar verið veittar, óskum við nú eftir upplýsingum um áætlanir Vesturbyggðar um þessi mál í heild sinni og greinargerð, sem tekur mið af þessum athugasemdum okkar. Fundur fulltrúa Vesturbyggðar og Bjargtanga er þá fyrst tímabær, þegar stjórn Bjargtanga hefur fengið áætlanir Vesturbyggðar í hendur, (þær hljóta að vera til, a.m.k. umsókn og greinargerð með henni til Ferðamálaráðs Íslands, auk þess eru áætlanir Vesturbyggðar komnar á framkvæmdastig, útboð hefur farið fram), og hún fengið tækifæri til að kynna sér þær og ræða.

Eftirfarandi tölvupóstur barst svo til formanns félagsins tíu dögum síðar:

Sæll Þorvaldur
Bréf ykkar frá 7. maí s.l. var tekið fyrir á fundi bæjarráðs þann 11. maí. og var eftirfarandi bókað á fundinum:
	“Bæjarstjóri kynnti netbréfasamskipti sín og formanns stjórnar Bjargtanga, nýstofnaðs félags landeigenda og sumarhúsaeigenda á Hvallátrum. Er þar fyrst formleg tilkynning til Vesturbyggðar um stofnun félagsins þar sem m.a. er greint frá stjórnarkjöri en formaður var kjörinn Þorvaldur Búason. Var þeim pósti svarað með netbréfi sama dag þar sem fagnað er stofnun félagsins og óskað samstarfs um reisingu snyritiaðstöðu að Bjargtöngum en styrkur hefur fengist frá Ferðamálasjóði til verkefnisins. Var þar kynnt að ávallt hefur verið við það miðað að engar framkvæmdir verði á svæðinu án fulls samráðs við eigendur og í samvinnu við þá. Í samræmi við það var óskað eftir viðræðum við félagið um málið. Svarbréf hefur borist þar sem óskað er eftir upplýsingum frá bæjarstjórn um hugmyndir hennar í málinu áður en fundað verði. Er fyrirspurnin ítarleg í átta liðum og telur bæjarráð að af efnistökum megi ráða að ólíklegt sé að af framkvæmdum geti orðið í sumar. Ljóst er að umræddur styrkur fellur niður verði hann ekki nýttur á árinu en væntanlega verður hægt að sækja um að nýju á næsta ári skapist aðstæður og vilji til að bæta aðstöðu ferðamanna í nágrenni Látrabjargs. Bæjarráð telur ekki ástæðu til að standa í bréfaskrifum um verkefnið á þessu stigi og að brýnna sé að menn setjist yfir málin sameiginlega og leiti lausna. Lýsir ráðið því yfir vilja til að hitta forsvarsmenn félagsins að máli sem fyrst og felur bæjarstjóra að ítreka ósk um fund þar sem farið yrði yfir alla þætti málsins, næstu skref rædd og leitað lausna sem aðilar geti unað sáttir við.”
Í samræmi við ofanritað er hér með óskað eftir fundi sem allra fyrst með forsvarsmönnum Bjargtanga, félags landeigenda og sumarhúsaeigenda á Hvallátrum, þar sem farið yrði ítarlega yfir mál og í bróðerni leitað lausna sem við getum öll verið sátt við og sæmd er að gagnvart þjónustu við þá fjölmörgu ferðamenn sem sækja okkur heim. Best væri að halda umræddan fund hér fyrir vestan ef þess er nokkur kostur en ef það gengur ekki upp erum við tilbúin að koma til fundar við ykkur hvar sem er. Með góðum kveðjum að vestan, Guðmundur Guðlaugsson bæjarstjóri Vesturbyggð Aðalstræti 63, 450 Patreksfirði Sími: 450-2300, Fax: 456-1142 Veffang: http://www.vesturbyggd.is Vefpóstur: baejarstjori@vesturbyggd.is

Þegar stjórn Bjargtanga hafði fjallað um bréf bæjarstjórans, fól hún formanninum að senda eftirfarandi erindi til Vesturbyggðar. Bréfið var sent þann 23. maí 2005:

Til bæjarstjóra Vesturbyggðar.

Í bréfi dags. 15. febrúar, minntum við bæjarstjóra á að virða sjálfsagðar verklagsreglur. Við fögnuðum því (sbr. bréf Jónu Margrétar Kristjánsdóttur fyrir okkar hönd dags. 8. mars), þegar bæjarstjóri boðaði samvinnu Vesturbyggðar við landeigendur (með bréfi dags. 21. febr.). Án samráðs við landeigendur voru verk síðan boðin út (sbr. bréf bæjarstjóra dags. 3. maí). Það voru okkur vonbrigði.

Þá finnst okkur torskilið, hvers vegna (í bréfi dags. 17. maí, sem svarar bréfi okkar frá 7. maí) „bæjarráð telur ekki ástæðu til að standa í bréfaskrifum um verkefnið á þessu stigi“. Samkvæmt úthlutunarreglum Ferðamálaráðs var veittur styrkur til verkefnis á fjölsóttum ferðamannastað, og orðrétt segir um það efni: „……c) Einungis verða styrkt svæði þar sem fullnaðarhönnun liggur fyrir…….“ Við viljum eiga góð samskipti við Vesturbyggð, forsenda slíkra samskipta eru heilindi, gagnkvæmt traust, og að allar upplýsingar séu uppi á borðum. Við ítrekum ósk um upplýsingar um þá fullnaðarhönnun, sem svo er kölluð og sem styrkur er veittur út á, þ.e. endurrit umsóknar og greinargerðar Vesturbyggðar til Ferðamálaráðs og upplýsingar um þá undirbúningsvinnu, sem fór fram og leiddi til þess að Vesturbyggð var úthlutaður styrkur..

Við könnumst ekki við að hafa gert neitt það, sem valdið getur vanda, sem þarf að leysa, og biðjum bæjarstjóra að skilgreina málefni, sem þarf að fara yfir og leysa, ef það skýrist ekki af þeim upplýsingum, sem við höfum óskað eftir og teljum Vesturbyggð skylt að veita okkur.

Stjórn Bjargtanga

Svar barst frá Vesturbyggð í tölvupósti föstudaginn 3. júní:

Sæll og blessaður Þorvaldur Bréf stjórnar Bjargtanga var rætt í bæjarráði Vesturbyggðar miðvikudaginn 1. júní s.l. og eftirfarandi bókað:
	"Bæjarstjóri kynnti netbréf sem borist hefur frá Bjargtöngum, félagi landeigenda og sumarhúsaeigenda á Hvallátrum þar sem lýst er vonbrigðum yfir að framkvæmdir skuli hafa verið boðnar út án boðaðs samráðs við landeigendur og ítrekuð er ósk um að félaginu verði sendar upplýsingar um hönnun og endurrit umsóknargagna til Ferðamálasjóðs. Félaginu verða send umsóknargögn og önnur þau gögn er fyrir liggja varðandi nefnt útboð en bæjarráð bendir á að þegar leitað var verðtilboða í verkið var það gert með skýrum fyrirvara um nauðsynlegt samráð við landeigendur og fyrirvara um að svo gæti farið að ekki yrði ráðist í verkið. Leitað var verðtilboða samhliða sambærilegri ósk um verðtilboð í svipaða aðstöðu í Selárdal vegna augljóss hagræðis af því að leita tilboða í bæði verkin samtímis. Bæjarráð vill einnig árétta að ekki liggur fyrir fullnaðarhönnun aðstöðu né nákvæm staðsetning, enda ávallt ljóst að nauðsynlegt væri að taka þá þætti upp í viðræðum við forsvarsmenn landeigenda. Lá þetta fyrir þegar umsókn um styrk til framkvæmda var sett fram. Allar aðgerðir bæjaryfirvalda í þessu máli hafa ekki síður verið hugsaðar með hagsmuni landeigenda að leiðarljósi en ferðafólks og annarra þeirra er málið varðar. Bæjarráð ítrekar ósk um fund með forsvarsmönnum Bjargtanga sem allra fyrst og felur bæjarstjóra að koma þeirri ósk á framfæri."
Með vísan til ofangreinds mun ég taka saman á næstu dögum og senda til þín afrit umsóknar til Ferðamálasjóðs og útboðsgögn. Það skal skýrt tekið fram og áréttað að engum dyrum hefur verið lokað af hálfu Vesturbyggðar í þessu máli þrátt fyrir að reynt hafi verið, í ljósi knapps tíma, að vinna að framgangi þess með hagsmuni landeigenda, íbúa og ferðafólks að leiðarljósi. Þetta á við um alla þætti málsins, staðarval, húsgerð og fyrirkomulag starfsemi svo fátt eitt sé nefnt, enda ávallt verið um það talað og einskoraður vilji til þess af okkar hálfu að landeigendur kæmu að þeirri vinnu eins fljótt og kostur væri. Sú vinna sem unnin hefur verið er hugsuð til að flýta framgangi málsins ef þess er nokkur kostur og allri vinnutilhögun hefur verið þannig háttað að fljótlegt og auðvelt á að vera að gera breytingar ef vilji manna stendur til þess. Með von um að við náum að koma á fundi okkar hið fyrsta sendi ég góðar kveðjur að vestan. Guðmundur Guðlaugsson bæjarstjóri Vesturbyggð Aðalstræti 63, 450 Patreksfirði Sími: 450-2300, Fax: 456-1142 Veffang: http://www.vesturbyggd.is Vefpóstur: baejarstjori@vesturbyggd.is

Þrátt fyrir þessar yfirlýsingar, bólaði ekkert á gögnunum. Síðla sumars sendi formaður Bjargtanga enn einn tölvupóstinn til ítrekunar:

To: baejarstjori@vesturbyggd.is

Sæll og blessaður Guðmundur.

Bæjarstjóri Vesturbyggðar hefur ítrekað í bréfum sínum til stjórnar Bjargtanga, að allt sé gert af hálfu bæjarstjórnar til að flýta fyrir framgangi mála, sem varða nokkuð landeigendur á Hvallátrum, og hún telur brenna á sveitastjórninni (sbr. tölvubréf dags. 3. maí, 17. maí og 3. júní s.l.). Það kemur því á óvart, að hann hefur ekki enn þá efnt loforð (sbr. bréf hans frá 3. júní, þar sem segir; "Með vísan til ofangreinds mun ég taka saman á næstu dögum og senda til þín afrit umsóknar til Ferðamálasjóðs og útboðsgögn." ) um að senda gögn og upplýsingar, sem óskað hefur verið eftir, og Vestbyggð er skylt að veita. Óskirnar eru ítrekaðar enn þá einu sinni.

Með góðri kveðju,

f.h. stjórnar Bjargtanga,

Þorvaldur Búason

Um síðir tókst að útvega eftirfarandi gögn frá Ferðamálaráði: